Συναισθηματική Ευεξία: Κατανάλωση για τον εαυτό ή για τον άλλο;

Συναισθηματική Ευεξία: Κατανάλωση για τον εαυτό ή για τον άλλο;

Μπορεί η κατανάλωση για χάρη των άλλων να μας κάνει ευτυχισμένους; Ιδού το ερώτημα, που παραπέμπει στη διαφήμιση με τις παστίλιες για τον πόνο του άλλου. Γεγονός είναι, ότι ζώντας σε υπερκαταναλωτικές κοινωνίες, η έννοια της κατανάλωσης έχει αρνητικό υπόβαθρο. Σε καμία περίπτωση δε μοιάζει να συνδέεται με τον αλτρουισμό ή την ευεξία.

Αν και η στάση πολλών καταναλωτών, που κάνοντας αγορές γράφουν αξιολογήσεις, δείχνει ότι ίσως βγαίνουμε από ένα μοντέλο αλόγιστης κατανάλωσης.

Συνηγορώντας στα παραπάνω η έρευνα του National Bureau of Economics Research (NBER) της Αμερικής ήταν σαφής. Ο αλτρουισμός και η γενναιοδωρία κάνουν τους ανθρώπους απ’ άκρη σε άκρη της γης ευτυχισμένους. Όχι, δε μιλάμε απλώς για την αρετή και το πώς ο άνθρωπος θα πρέπει να σκέφτεται τον συνάνθρωπο ούτε πρόκειται για κάποια κατήχηση. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός διεξήγαγε 2 έρευνες σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες (όπως θα καταλάβετε ακολούθως χώρες). Και εγένετο φως… Βρέθηκε μπροστά σε ένα παγκόσμιο ψυχολογικό φαινόμενο. Οι άνθρωποι παντού στον κόσμο αποκομίζουν συναισθηματικά οφέλη, όταν διαθέτουν τους οικονομικούς τους πόρους για να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο.

Πως συνδέονται κατανάλωση και ευεξία

Το ζήτημα είναι, ότι τα λεφτά δε φέρνουν την ευτυχία ούτε ακριβώς την αγοράζουν. Η ευεξία και η συναισθηματική ανάταση προκύπτει, όταν η γίνεται κατανάλωση ίδιων πόρων προς όφελος άλλων. Θυμηθείτε απλώς πόσες φορές νιώσατε όμορφα, όταν κάνατε μια αυθόρμητη αγορά (όχι απαραίτητα ακριβή) για χάρη ενός αγαπημένου προσώπου. Αυτό μπορεί να ήταν από ένα μπρελόκ μέχρι ένα λουλούδι.

Για να πάμε κι ένα βήμα παραπέρα, ανακαλέστε στη μνήμη σας, το συναίσθημα που βιώσατε, όταν συγκεντρώσατε λάδι για το φαγητό που ετοιμάζει ένα ολοήμερο σχολείο για τα παιδιά. Πως νιώσατε, όταν συγκεντρώσατε ρούχα ή τρόφιμα για ανθρώπους, που το έχουν ανάγκη; Αντίστοιχα, πώς ήταν όταν προσφέρατε φάρμακα στο κοινωνικό ιατρείο του Ελληνικού, που πηγαίνουν άνεργοι, ανασφάλιστοι συμπολίτες μας.

Και κατά έναν παράδοξο τρόπο ομοίως αλτρουιστικά μπορεί να είναι τα κίνητρα, όταν ύστερα από μια αγορά καταχωρούμε αξιολογήσεις. Αυτό τουλάχιστον επισημαίνεται στο άρθρο reviews & καταναλωτές: 3 +1 απροσδόκητες συνήθειες.

Επομένως, προφανώς, δεν χρειάζονται υπέρογκα ποσά ή μεγαλειώδεις χειρονομίες για να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας και να καλωσορίσουμε την ευεξία. Άλλωστε η δεύτερη έρευνα αυτό επιβεβαιώνει.

Ουγκάντα και Καναδάς: Δύο χώρες, μία νοοτροπία

Προκειμένου να διαπιστώσουν κατά πόσο η ευεξία των ανθρώπων αυξάνεται, όταν διαθέτουν τα χρήματά τους για κατανάλωση αγαθών, που προορίζονται για άλλους έγινα δύο έρευνες. Αρχικά να πούμε, ότι οι υπεύθυνοι του NBER διεξήγαγαν την έρευνα στον Καναδά και την Ουγκάντα (τώρα μάλλον έγινε σαφές το προαναφερθέν εκ διαμέτρου αντίθετες χώρες).

Ο Καναδάς είναι μια WEIRD χώρα, με βάση τον όρο που χρησιμοποιήσαν οι Henrich, Heine, and Norenzayan (2010a). Αυτό σημαίνει Western (Δυτική), Educated (με υψηλό επίπεδο μόρφωσης), Industrialized (Βιομηχανοποιημένη), Rich (Πλούσια), Democratic (Δημοκρατική). Παρόλα αυτά οι ερευνητές συνειδητοποίησαν, ότι αυτό δεν αποτελεί δείγμα της ανθρωπότητας ολόκληρης κι έτσι στράφηκαν και στον αντίποδα.  Οπότε κι εκεί διαπίστωσαν, ότι παρά την έλλειψη αγαθών, όταν οι άνθρωποι μοιράζονται τα αγαθά, που διαθέτουν, με τον συνάνθρωπο νιώθουν ευτυχισμένοι.

Στο διά ταύτα: Ευεξία και κατανάλωση συνδέονται υπό τον όρο…

Το ίδιο θετικό συναίσθημα εμπνέει και η αίσθηση του να μοιράζονται οι άνθρωποι εμπειρίες. Με αυτή τη λογική καταχωρώντας κριτικές εταιρειών για μια θετική εμπειρία, αντλεί χαρά βοηθώντας ταυτόχρονα έναν σωστό επαγγελματία να γίνει ευρύτερα γνωστός. Αντίστοιχα, όταν αναφέρει μια αρνητική εμπειρία, βοηθά άλλους αποτρέποντάς τους να ζήσουν κάτι αντίστοιχο.

Τέλος οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν, πως χρειάζεται εκτενέστερη έρευνα για να βγουν απόλυτα συμπεράσματα σχετικά με την καθολικότητα του φαινομένου. Όπως κι αν έχει όμως, έστω και σε πρωτογενές επίπεδο τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά και ο θυμόσοφος λαός μπορεί πια να αλλάξει τη ρήση: Τα λεφτά φέρνουν ευεξία αρκεί να τα χρησιμοποιούμε για όφελος του συνανθρώπου!

Πηγή φωτογραφίας άρθρου: Designed by Freepik

Πηγή Έρευνας: https://www.researchgate.net/publication/228189802_Prosocial_Spending_and_Well-Being_Cross-Cultural_Evidence_for_a_Psychological_Universal