Ίσως ήσουν υπό την επήρεια… μουσικής (!) όταν έγραψες ψεύτικες κριτικές
Για την ακρίβεια μπορεί α) να μην είχες καταλάβει καν ότι η μουσική σε επηρέασε στο τι θφτα επιλέξεις να αγοράσεις. Επομένως πολύ λογικά β)δεν ήξερες φυσικά, ότι έγραφες ψεύτικες κριτικές, αφού ήσουν απολύτως βέβαι@, ότι αυτό που έγραφες ήταν η αντικειμενική εμπειρία σου.
Σου έχουμε όμως νέα! Επιστημονικά νέα! Η μουσική επηρεάζει τις αποφάσεις που παίρνουμε ως καταναλωτές. Θες να μάθεις κι άλλα; Συνέχισε να διαβάζεις.
Η μουσική χρησιμοποιείται ευρύτατα για να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας και τη νοοτροπία μας. Στη διάρκεια ενός γεύματος, σε μια έξοδο για ποτό, στα ψώνια ή και στην οδήγηση το ηχητικό υπόβαθρο έχει μεγάλη σημασία. Πρόκειται για ένα σημαντικό στοιχείο των συνθηκών που μας περιβάλλουν, που επιδρά στα συναισθήματα, τη στάση που έχουμε σε ένα θέμα και τη συμπεριφορά μας. Αυτά τουλάχιστον επιβεβαιώνει η μελέτη του North and colleagues, 2016. Στην ίδια έρευνα το συμπέρασμα κατέληγε, ότι και οι αγοραστικές μας συνήθειες επηρεάζονται από τη μουσική. Κι εδώ κολλάει αυτό, που σου λέγαμε για τα ψεύτικες κριτικές.
Δεν είναι, ότι έγραψες κάτι, που δεν πιστεύεις. Όταν έγραφες τις αξιολογήσεις σου, ήσουν ειλικρινέστατ@. Το θέμα είναι, ότι ήσουν υπό την επίδραση της μουσικής και δεν το ήξερες. Κι αν δε μας πιστεύεις, δες τι λέει και το επόμενο πείραμα με τα κρασιά.
-
Το πείραμα με τα κρασιά απέδειξε το Priming effect
Στη γνωστική ψυχολογία το priming (*) είναι το να θέτουμε σε προτεραιότητα, να ιεραρχούμε κάτι πάνω από ένα άλλο αντικείμενο, αλλά ο τρόπος που λαμβάνουμε την απόφαση να στηρίζετε σε κάποιο υποσυνείδητο, εξωτερικό ερέθισμα. Πάμε να δούμε τώρα το πείραμα με τα κρασιά και αν οι καταναλωτές είχαν επίγνωση της απόφασής τους.
Στην παραπάνω μελέτη οι ερευνητές έβαλαν να παίζει στον διάδρομο με τα ποτά ενός σουπερ μαρκετ πότε γαλλική και πότε γερμανική μουσική. Τα αποτελέσματα; Τα γαλλικά κρασιά ξεπέρασαν σε πωλήσεις τα γερμανικά, όταν έπαιζε γαλλική μουσική. Το αντίστροφο συνέβη, όταν έπαιζε γερμανική μουσική. Ο τύπος του κρασιού δηλαδή, που αγόρασαν οι καταναλωτές εξαρτήθηκε από το είδος της μουσικής που έπαιζε.
Όταν ενημέρωσαν τους καταναλωτές σχετικά, η πλειονότητα αυτών αρνήθηκε, ότι έλαβαν μια απόφαση εξαιτίας του μουσικού υπόβαθρου. Αυτό συνέβη, επειδή απλούστατα δεν το είχαν συνειδητοποιήσει. Έτσι ακόμη και οι αξιολογήσεις τους εκείνη την ημέρα μπορεί να επηρεάστηκαν. Δε θα έγραφαν σκόπιμα ψεύτικες κριτικές, αν έλεγαν ότι το σουπερ μαρκετ έχει πολύ καλή συλλογή με γαλλικά ή γερμανικά αντίστοιχα κρασιά. Αυτή η κρίση τους οφείλονταν στη μουσική.
Στο διά ταύτα λοιπόν διαφορετικά μουσικά στυλ αποπνέουν διαφορετική αίσθηση. Η ποπ μουσική, για παράδειγμα, σε μια καφετέρια δίνει μια ζωντανή και νεανική ατμόσφαιρα. Αντίστοιχα η κλασική μουσική σε μια καφετέρια ίσως αποπνέει την αίσθηση ενός εκλεπτυσμένου και ίσως πιο κυριλέ περιβάλλοντος.
Να γίνουμε και λίγο boomers; Οι απανταχού διοικητές της Τροχαίας διαμαρτύρονται, ότι τα τελευταία χρόνια, οι οδηγοί είναι πιο επιθετικοί. Το ίδιο βλέπουμε και σε περιστατικά σχολικής βίας, έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Μήπως να αναζητήσουμε τα αίτια στη μουσική, που ακούμε;
Image by marymarkevich on Freepik
-
Έχεις στρες ή βαρετή δουλειά; Άκου μουσική!
Η μουσική αποτελεί ένα πανίσχυρο συναισθηματικό ερέθισμα, που επηρεάζει τη σχέση μας με τον χρόνο. Για την ακρίβεια μπορεί να διαστρεβλώσει εντελώς την ώρα. Έτσι πραγματικά δεν καταλαβαίνουμε πως κυλάει η ώρα, όταν ακούμε ευχάριστη μουσική, αφού αυτή μας αποσπά την προσοχή από μια διαδικασία.
Μάλιστα άλλοι ερευνητές (Droit-Volet et al., 2013) βρήκαν, ότι εντείνεται η αίσθηση, ότι χάσαμε τον χρόνο, όταν η μουσική είναι ήρεμη κι έχει αργό ρυθμό. Πάρε ως παράδειγμα τη μουσική στις αίθουσες αναμονής, που σκοπός είναι ακριβώς το να μειωθεί η αίσθηση της αναμονής. Έτσι και πάλι εσείς μπορεί να γράψετε ψεύτικες κριτικές για το πόσο γρήγορη ήταν η εξυπηρέτηση. Στην πραγματικότητα είχαν απλώς τη σωστή μουσική!
Όμοια και στο σούπερ μαρκετ που θέλουν να παραμείνουμε περισσότερο για να αγοράσουμε κι άλλα πράγματα. Επίσης σε εργασιακά περιβάλλοντα διαπιστώθηκε, ότι οι εργαζόμενοι μια βαρετή κι επαναλαμβανόμενη δουλειά αισθάνονται ευτυχισμένοι, όταν ακούν ευχάριστη μουσική. Ακόμη όσοι βιώνουν στρεσογόνες καταστάσεις, όπως στις σχολικές εξετάσεις, στα οδοντιατρεία, σε εργασιακά περιβάλλοντα, μπορούν να επωφεληθούν ακούγοντας την κατάλληλη μουσική.
-
Άργησαν όντως να σε εξυπηρετήσουν ή έφταιγε η μουσική;
Image by Drazen Zigic on Freepik
Ω ναι! Η μουσική έχει τη δύναμη να επηρεάσει ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο παίρνουμε αποφάσεις. Η υπερδιέγερση που προξενεί η μουσική μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να χάνουν την υπομονή τους, όταν έρχεται η ώρα της επιλογής. Πρόκειται για πρόσφατη έρευνα του Sun W, Chang EC (2023).
Για παράδειγμα ακούγοντας μουσικά κομμάτια που χαρακτηρίζονται από ευχάριστες νότες ή από ρυθμό έντονο, οι άνθρωποι αισθάνονται πιο μεγάλη την καθυστέρηση. Τώρα θα σας ξαφνιάσουμε, αλλά διερωτηθείτε πριν γράψετε ψεύτικες κριτικές άθελά σας. Άργησαν όντως να σας εξυπηρετήσουν ή μήπως είχε έντονη μουσική και σας φάνηκε ότι αργούν;
Αντίθετα η πιο ήπια και χαλαρωτική μουσική αυξάνει την προσοχή μας. Αυτού του είδους η μουσική είναι χρήσιμη, όταν θέλουμε να πάρουμε προσεκτικές αποφάσεις βασισμένες στην ακρίβεια. Αυτό συμβαίνει, επειδή η αργή μουσική επιβραδύνει την ταχύτητα της σκέψης. Προς θεού! Δε γινόμαστε- λένε οι ερευνητές- αναποφάσιστοι ή αναβλητικοί, απλώς πιο προσεκτικοί!
Όπως βλέπεις η μουσική μπορεί ασυνείδητα να επηρεάσει τη γνώμη σου για το πως εξυπηρετήθηκες από ένα κατάστημα ή μια υπηρεσία. Πριν –άθελά σου- γράψεις ψεύτικες κριτικές, πάρε τον χρόνο σου και σκέψου, πως ήταν όλη η συναλλαγή σου με μια εταιρεία.
Αν αισθάνεσαι ήδη έτοιμ@, γράψε τις αξιολογήσεις σου.
Κι αν θέλεις να ρίξεις μια ματιά στο τι έγραψαν οι άλλοι, δες όλες τις αξιολογήσεις μας.
(*)Στη ελίδα 60 του συνημμένου pdf περιγράφεται αναλυτικά
Image by sergeycauselove on Freepik